قدس آنلاین_ گروه استان ها: آرام آرام بوی بهار از راه می رسد و مردم قزوین به رسم و سنت دیرینه خود، با برگزاری آداب و رسوم خاص به استقبال فصل رویش می روند؛ یکی گلدان منزل را نو می کند، دیگری خس و خاشاک گوشه گوشه های منزل را با آب و جارو تمیز می کند و دیگری هم شمعدانی های حاشیه باغچه را می چیند؛ همه و همه برای آمدن بهار و فصل زیبایی ها در تکاپو و تلاش هستند. 

نوروز است و آیین‌های دوست داشتنی‌اش؛ تنوع زیاد قومی در ایران هم دلیلی شده است که این آیین‌ها به طرز شگفت‌انگیزی متفاوت باشد و جذاب، از تهیه خوراکی‌های متفاوت در شب‌های عید گرفته تا مراسم و آیین‌هایی که هنوز هم به سلامت و درستی اجرا می‌شود؛ نوروز زمان لمس این آیین‌ها از نزدیک است.

وجود جلوه‌های زیبا در آداب و رسوم نوروز از جمله صله رحم، نشاط و شادابی و نو شدن، این سنت را در جایگاه ویژه‌ای از سبک زندگی اسلامی _ ایرانی می‌نشاند، همه آنچه که در نوروز اتفاق می‌افتد به تقویت بنیان‌های خانواده و ارتباط خانوادگی منجر می‌شود.

 با آغاز فصل بهار، مردم استان قزوین که رنگین کمانی از اقوام هستند نیز با آدام و آئین خاص خود آماده استقبال از نوروز می شوند؛ گرچه گذشت زمان باعث تغییرات در آداب و آئین  شده است، اما، بسیاری از آداب و رسوم سال نو با کمی تغییر هنوز در بین مردم منطقه وجود دارد.

هنوز در دور دسترس ترین نقطه شهر از شمال و جنوب تا شرق و غرب بوی عید و کاغذ رنگی نو در خانه های پدران و مادران این مرز و بوم به مشام می رسد و هنوز هم آداب و سنت ایرانی در جای جای شهرها و استان های کشور، خاطرات ماندگاری را بر ذهن ها برجای می گذارد.

قزوین، کهن شهری با تاریخچه ای از جنس هنر و ادب که به عنوان یکی از شهرهای آب انبار کشور یاد می شود.

در گذر از این شهر فرهنگی، آداب و رسوم مردمان و بزرگان سینه به سینه بین نسل ها منتقل شده و به یادگار مانده است؛ آداب و رسومی که بازخوانیش لحظه های ناب خوشی و خرمی را تداعی می کند.

* روشن کردن آتش در چهارشنبه سوری و پریدن از روی آتش به نشان زدودن بیماری

یکی از آداب زیبای دیار مینودری شهر قزوین، روشن کردن آتش در چهارشنبه آخر سال است؛ مردم در این شب به یُمن فرارسیدن سال جدید، هیزمی روشن کرده و با پریدن از روی آتش، شعر «زردی من از تو، سرخی تو از من» را می سرایند تا بیماری و غم و اندوه یکسال گذشته را از خود دور کنند.

در چهارشنبه آخر سال که در بین مردم قزوین با نام «چهارشنبه سوری» هم یاد می شود، در گذشته دختران دم بخت کاسه ای و قاشقی به دست می گرفتند و همراه کودکان و نوجوانان چادر بسر کرده و به در منازل همسایگان می رفتند و از آنان هدیه یا آجیل درخواست می کردند؛ این گروه هفت نفره از دختران چادر هایشان را عوض می کردند تا شناخته نشوند و معمولا خوراکی های شفا بخش می خواستند یا به در هفت مغازه می رفتند.

اگر صاحب مغازه چیزی برای دادن نداشت در پاسخ می گفت: «آنچه از دیگران گرفته ایم می دهیم»؛ اگر پول دریافت می کردند با آن لوازم آش شله قلمکار خریده می شد و آتش تهیه شده را به بیمار می خوراندند.

در این رفتار هم صله رحم، شادی، کمک به دیگران و دست گیری از نیازمندان آشکار است؛ انگیزه هایی که ایرانی ها به خاطر آن ها رسوم مختلفی دارند.

* خرید لباس نو و سبز کردن گندم

یکی دیگر از آداب عید نوروز مردم قزوین، پوشیدن لباس نو و تمیز است، نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوی خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقی و اجتماعی نوروز، سبز کردن گندم و خرید لباس از دیگر آداب و رسوم عید است.

در شهر قزوین یکی دو روز مانده به آغاز سال جدید (نوروز)، افراد خانواده برای خرید لباس عیدشان به بازار و فروشگاه‌ها می‎روند و لباس‌های نو و پارچه‌های رنگین، خریداری می‌کنند؛ در واقع افراد خانواده با خرید لباس نو و تغییر ظواهر زندگی نشاط خاصی را به زندگی خود می‌بخشند.

سبز کردن گندم، عدس، تره تیزک، ده پانزده روز به عید مانده در خانه‌های مردم قزوین صورت می‌گیرد.

* پختن ماهی در شب عید

برخی از مردم قزوین هم در شب قبل و یا در شب عید، طبخ ماهی را در دستور کار خود دارند.

* آداب و رسوم ویژه مردم در ایام نوروز

پژوهشگر قزوینی و قزوین شناس در گفت وگو با خبرنگار قدس آنلاین به آداب و رسوم ویژه مردم قزوین پرداخت و اظهار داشت: آئین ها و سنت های ایرانی همچنان که در جای جای ایران جاری است در شهر قزوین هم جاری بوده و در حال حاضر بخشی از این آئین ها و سنت ها همچنان اجرا می شود.

محمدحسن سلیمانی با بیان اینکه دو گونه رسم (یکی قبل و یکی هم در زمان عید) در بین مردم شهر قزوین مرسوم است، افزود: مردم این شهر قبل از نوروز و تا قبل از چهارشنبه آخر سالجاری با خانه تکانی به استقبال نوروز می روند؛ در گذشته مردم معتقد بودند هیچ گونه ناپاکی و آلودگی در زندگی فرد نباید وجود داشته باشد و اگر ناپاکی وجود دارد باید تا قبل از چهارشنبه سوری پاک شود.

وی ادامه داد: برگزاری آئین چهارشنبه سوری یکی از آئین های خاص ایرانی است که در شهر قزوین هم به صورت طبیعی در آخرین چهارشنبه هر سال برگزار می شود.

* برگزاری آئین سمنو پزان، قوتی برای سال

پژوهشگر قزوینی و قزوین شناس، پخت شیرینی های سنتی را از سایر آئین های گذشته مردم استان قزوین یاد کرد و گفت: در این زمینه، بانوان خانه دار تمام شیرینی های خانگی از جمله باقلوای لوزی و پیچ، نان برنجی، نان چایی را آماده می کردند و پخت بین ۸ تا ۱۲ نوع شیرینی را جزو لزومات برمی شمردند؛ پخت شیرینی با این سبک، مختص قزوین است و در هیچ جای کشور سابقه ندارد.

سلیمانی مطرح کرد: آئین «سمنوپزان» یکی از سنت های اصیل مردم قزوین در گذشته بوده که البته این آئین در حال حاضر هم در بین مردم رایج است؛ در این آئین افرادی که نیت داشتند دور هم جمع شده و براساس نیات خود برای حضرت زهرا (س) گندم تهیه می کردند و معتقد بودند که پخت سمنو علاوه بر قوت، موجب فراوانی نعمت و عنایت حضرت زهرا (س) می شود.

وی خاطرنشان کرد: از آئین های ویژه مردم قزوین، حضور در مزار بزرگان و گذشتگان در پنج شنبه آخر سال و یادآوری مردگان است.

پژوهشگر قزوینی و قزوین شناس گفت: در گذشته مرسوم بود که در شب عید و در لحظه تحویل سال، اعضای خانواده در منزل بزرگ خانواده و در نزد پدربزرگ و مادربزرگ حضور داشته باشند و یا اینکه در هنگام تحویل سال به دیدار بزرگ خانواده می رفتند و با دستی بوسی از بزرگ خاندان، عیدی خود را دریافت می کردند.

سلیمانی افزود: حضور در منزل بزرگان یکی از سنت های اصیل ایرانی است که افراد بزرگان را گرامی می دارند و به دیدار بزرگترها می روند.

جای جای شهر قزوین آداب و رسوم خاص خود را شامل می شود و تنوع آئین ها و سنت های نوروزی، رنگ و بوی دیگری به نوروز می بخشد.

بانوی خانه دار ۳۳ ساله قزوینی در گفت وگو با خبرنگار قدس آنلاین گفت: با فرا رسیدن نوروز، سنت های اصیلمان احیا می شود؛ پخت ماهی در شب عید، سبز کردن گندم، پختن شیرینی و شال اندازی است.

لیلا انصاری بیان کرد: پخت ویژه شیرینی باقلوا یکی از مهمترین سنت های خانواده ام است و هر سال با کمک اعضای خانواده و بستگان دور هم جمع شده و برخی از شیرینی های سنتی همچون نان برنجی را می پزیم و گاها این شیرینی را در بین فقیران و نیازمندان توزیع می کنیم.

وی اضافه کرد: عیدی دادن حتی به اندازه یک سکه از سنت های ارزشمندی است که هر سال اجرا می شود؛ پدرم مقداری پول را در لای قرآن کریم گذاشته تا متبرک و پربرکت شود و آن را به افرادی که برای دیدوبازدید حضور می یابند، به عنوان هدیه توزیع می کند.

بنا به این گزارش، نوروز فرصتی برای سفر به استان های کشور و مسافرت است تا با آئین های اصیل ایرانی و اسلامی بیشتر آشنا شویم.

قزوین مقصدی نزدیک برای رقم زدن زیبایی های بهار در نوروز بوده و غذاها و شیرینی های سنتی این شهر، میزبان مسافران است تا کامشان را شیرین کند.